ในวัยแรกเกิด-1 ปี เด็กๆ จะถนัดใช้มือและแขนทั้งสองข้างพอๆ กันเวลาหยิบจับของเล่นจะใช้มือข้างที่อยู่ใกล้จับจนกระทั่งถึงวัย 10 เดือน จึงจะเริ่มใช้มือข้างที่ไม่ถนัดน้อยลง และใช้มือข้างที่ถนัดมากขึ้นและจะแสดงออกชัดเจนว่าถนัดใช้มือข้างไหนในช่วงอายุ 1-3 ปี แต่ถ้าลูกในวัยก่อนครบขวบใช้มือเพียงข้างเดียวในการทำกิจกรรมต่างๆ อาจต้องปรึกษาแพทย์ เพื่อตรวจดูว่ามือและแขนอีกข้างของเขามีปัญหาเรื่องกล้ามเนื้ออ่อนแรงหรือไม่
วิธีสังเกตว่า ลูกถนัดมือไหนกันแน่
ในวัย 10-12 เดือนที่ลูกเริ่มใช้มือข้างที่ถนัดมากขึ้น คุณแม่หลายๆ คนมักไม่แน่ใจว่าลูกถนัดใช้มือข้างไหนกันแน่ และอาจคิดว่า ลูกถนัดซ้าย เพราะเห็นว่าเขาถือของด้วยมือซ้ายอยู่เสมอ ความจริงแล้วมือข้างที่ถนัดมักเป็นมือข้างที่เขามักปล่อยให้ว่างอยู่ค่ะ ที่เป็นเช่นนั้นเพราะเขาต้องการให้มือข้างที่ถนัดพร้อมสำหรับการหยิบจับสิ่งต่างๆ ได้ตลอดเวลา
แต่ถ้าจะให้แน่ใจจริงๆ ต้องรอช่วงอายุประมาณ 2-3 ปีค่ะ เพราะช่วงวัยนี้เป็นช่วงที่เด็กกำลังพัฒนาการใช้มือข้างที่ถนัดมากขึ้น โดยสังเกตจากเวลาที่ลูกจับช้อนหรือใช้มือหยิบอาหารเข้าปาก จับดินสอ และเวลารับของเขาว่าเขาใช้มือไหนมากกว่ากัน
อยากฝึกลูกใช้มือขวา
แม้การถนัดซ้ายหรือขวาจะไม่ส่งผลต่อพัฒนาการตามวัยของลูก แต่อุปกรณ์หลายๆ อย่างออกแบบมาเพื่อคนถนัดขวา อย่างเช่นกรรไกร มีดปอกผลไม้ สายชำระในห้องน้ำ คุณแม่จึงอาจอยากฝึกให้ลูกใช้มือขวาได้คล่องด้วย ถ้าเป็นเช่นนั้น ควรฝึกก่อนอายุ 3 ขวบค่ะ โดยการฝึกนี้ต้องไม่ใช้วิธีการบังคับอย่างการดึงของจากมือซ้ายมาให้เขาถือด้วยมือขวา แต่ให้พยายามส่งของให้ลูกทางด้านมือขวาแทนฝึกให้ลูกใช้มือขวาถือช้อนในการตักอาหาร โดยให้เขาลองทำดู เด็กหลายคนจะสามารถใช้ทั้งสองมือได้อย่างคล่องแคล่วเลยค่ะ สำหรับการเขียนหนังสือคุณแม่อาจฝึกให้เขาจับดินสอสีขีดเขียนเล่นด้วยมือขวาได้ แต่ไม่ควรบังคับให้ลูกหัดเขียนหนังสือด้วยมือข้างที่ไม่ถนัด เพราะจะทำให้พัฒนาการด้านการเขียนล่าช้าไปได้
การเขียนหนังสือ ของ เด็กถนัดซ้าย
เด็กที่ถนัดซ้ายมักจะมีปัญหาในการเขียน จากซ้ายไปขวา คุณพ่อคุณแม่และคุณครูต้องเข้าใจ วิธีการเขียนด้วยมือซ้าย การสอนเด็กถนัดซ้ายให้เขียนหนังสือ มีหลักสำคัญ 3 ข้อ คือ
1. การวางกระดาษ สำหรับเด็กที่ถนัดซ้าย ต้องวางกระดาษไว้ช่วงกลางตัวเด็กค่อนไปทางซ้าย และให้เอียงกระดาษ โดยให้มุมด้านขวาของกระดาษใกล้ตัวเด็กมากกว่ามุมซ้าย
2. การวางมือและข้อมือ ต้องวางกระดาษให้พอดีกับมือซ้ายของเด็ก เพื่อกำหนดจุดเริ่มต้นในการเขียน จัดให้แขนตั้งฉากขอบล่างของกระดาษ ข้อมืออยู่ใต้เส้นบรรทัดที่กำลังเขียน
3. การจับดินสอ ให้จับดินสอห่างจากปลายดินสอ 1-1.5 นิ้ว เพื่อให้ลูกเห็นสิ่งที่เขียนได้ถนัดและนิ้วมือจะได้ไม่ไปถูกับตัวอักษรที่เขียน ช่วงแรกๆ คุณแม่อาจต้องขีดทำเครื่องหมายที่ดินสอไว้ เพื่อให้ลูกรู้ว่าควรจับดินสอตรงไหนจะได้ไม่จับใกล้ปลายดินสอเกินไปจนเขียนไม่ถนัด คอยบอกลูกว่าอย่าจับดินสอแน่นเกินไปเพราะจะทำให้กล้ามเนื้อเกร็งและเมื่อยมือง่าย
ความสามารถพิเศษของเด็กถนัดซ้าย
ช่วงแรกๆ เด็กถนัดซ้ายอาจพัฒนาการด้านการเขียนช้ากว่าเด็กที่ถนัดขวา ไม่ควรเปลี่ยนให้เขามาใช้มือขวาในการเขียน เพราะอาจทำให้พัฒนาการของมือซ้ายที่ถนัดถดถอยลงได้ การที่ ลูกถนัดซ้าย ไม่ใช่เรื่องจำเป็นต้องแก้ไขค่ะ ควรเรียกว่าเป็นความสามารถพิเศษด้วยซ้ำ ในอดีตมีความเชื่อว่าคนที่ถนัดซ้ายจะมีความสามารถทางด้านศิลปะ เพราะว่าใช้สมองซีกขวามากกว่าซีกซ้าย ส่วนคนถนัดขวาจะถนัดทางด้านคณิตศาสตร์ เพราะว่าใช้สมองซีกซ้ายควบคุมตรรกะและการใช้เหตุผล
แต่จากการวิจัยของสมาคมจิตแพทย์อังกฤษพบว่าคนถนัดซ้าย มีแนวโน้มที่จะใช้สมองทั้งสองซีกพร้อมกันได้ดีกว่าคนถนัดขวา จึงทำให้มีความสามารถทั้งการใช้ภาษา เล่นกีฬา รวมไปถึงการคำนวณและแก้ไขปัญหาได้ดี
ผู้เขียน : ชนาวรรณ์
นักเขียนนิทาน เรื่องสั้น บทความสุขภาพ-พัฒนาการเด็ก
