สายสะดือเป็นทางติดต่อระหว่างคุณแม่และลูกน้อยขณะอยู่ในครรภ์ ใช้ในการลำเลียงสารอาหาร และ ออกซิเจนมายังลูก เมื่อถึงเวลาหลังคลอด คุณหมอจะตัดสายสะดือของลูกให้เหลือยื่นออกมาประมาณ 1-2 นิ้วและผูกไว้ด้วยเชือก โดยในช่วง 2-3 วันแรกสายสะดือจะอ่อนและเปียก และจะค่อยๆ แห้ง จากส่วนปลายเข้าหาโคนสะดือ สายสะดือที่แห้งนี้ไม่มีเส้นประสาทรับความรู้สึก จึงไม่ต้องกังวลว่าลูกจะเจ็บเวลาที่เช็ดสะดือแต่อย่างใด การที่ลูกร้องนั้นมาจากความเย็นของแอลกอฮอล์ การเช็ดทำความสะอาดในช่วงสายสะดือยังไม่หลุดออกกับขั้นตอนวิธีดูแลสะดือทารก ดังนี้
วิธีดูแลสะดือทารกหลังคลอด
1.ทำความสะอาดวันละ 2 ครั้งหลังอาบน้ำ
- จับเชือกดึงขึ้นตรง ๆ ให้เห็นส่วนตรงโคนที่เปียก แล้วเช็ดแอลกอฮอล์เบา ๆ
- ใช้สำลีเช็ดจากโคนมาถึงปลาย เช็ดบริเวณรอบสะดือ ตรงรอยต่อระหว่างสายสะดือและผิวหนังของลูก ด้วยแอลกอฮอล์ในปริมาณที่ชุ่มพอควรและไม่แฉะจนเกินไป
- เช็ดอย่างเบามือบริเวณรอบสะดือเพียงรอบเดียว
- เช็ดเสร็จแล้ว ปล่อยน้ำยาที่เช็ดแห้งไปเอง
2.รักษาสะดือให้แห้งเสมอ โดยเฉพาะหลังอาบน้ำ อย่าให้มีน้ำขังขอบสะดือ เช็ดสายเชือกให้แห้งด้วยทุกครั้ง
3.ไม่ควรใช้แป้งหรือสารเคมีต่างๆ โรยบริเวณรอบสะดือ เพราะอาจทำให้สะดือติดเชื้อได้ อาจทำให้ดูเหมือนสะดือแห้ง แต่ส่วนรอยต่อระหว่างสะดือกับผิวหนังหน้าท้องจะยังแฉะ เป็นแหล่งสะสมเชื้อโรคได้
4.หลังสะดือหลุดแล้ว จะยังมีรอยแฉะอยู่ตรงกลางสะดือ จึงควรเช็ดด้วยแอลกอฮอล์ต่อ จนกระทั่งเนื้อตรงกลางสะดือกลายเป็นผิวหนังปกติ
ความผิดปกติของสะดือทารกที่อาจเกิดขึ้น
- สะดือมีกลิ่น ที่ผิวหนังรอบสะดือแดงอักเสบ อาจเกิดจากความอับชื้น เปียกแฉะ หากมีกลิ่นเล็กน้อย ให้ทำความสะอาดสะดืออย่างละเอียดและถูกต้อง
- สะดืออักเสบติดเชื้อ อาการคือสะดือจะมีกลิ่นเหม็น ผิวหนังรอบสะดือบวมแดง ต้องพาพบแพทย์เพื่อทำการรักษา
- สะดือมีเลือดออก ถ้าเลือดออกไม่มาก อาจเกิดจากเส้นเลือดในสายสะดือแห้ง เกิดการฉีกขาด ไม่ถือว่าเป็นอันตรายแต่อย่างใด แต่ถ้าเลือดออกมาก ควรพาลูกไปพบแพทย์
- สะดือหลุดช้า ปกติสายสะดือจะหลุดออกภายใน 1-2 อาทิตย์ หรือ 7-10 วันหลังคลอด ถ้าเกิน 1 เดือนจะถือว่าหลุดช้ากว่าปกติ ควรปรึกษาแพทย์เลย
- สะดือแฉะ มีน้ำไหลออกมา หรือยังมีก้อนเนื้ออยู่ในรูสะดือหลังจากสายสะดือหลุดออกไป ควรพาลูกพบแพทย์ เพื่อตรวจว่ามีก้อนเนื้อที่ต้องได้รับการจี้รักษาให้แห้งหรือไม่
วิธีดูแลสะดือทารกนั้น เราต้องหมั่นดูแลอยู่เสมอ โดยเฉพาะเรื่องความสะอาด และความอับชื้นบริเวณสะดือ การดูแลที่ดีสะดือของลูกน้อยก็จะหลุดได้เร็ว ลดความเสี่ยงภาวะติดเชื้อจากทางสายสะดือได้